үлчәү

I перех.

1) ме́рить, измеря́ть, смеря́ть/сме́рить, выме́ривать, вымеря́ть/вы́мерить, замеря́ть/заме́рить; определя́ть/определи́ть || измере́ние, выме́ривание, определе́ние

болынны үлчәү — вы́мерить луг

күлнең тирәнлеген үлчәү — заме́рить (определи́ть) глубину́ о́зера

авыруның температурасын үлчәү — изме́рить температу́ру больно́го

үз аршынына үлчәү — ме́рить на свой арши́н

2) взве́шивать/взве́сить || взве́шивание

йөкләрне үлчәү — взве́шивать груз

сумканы үлчәү — взве́сить су́мку

3) перен. взве́шивать/взве́сить, обду́мывать/обду́мать (всесторонне), оце́нивать/оцени́ть || взве́шивание, обду́мывание, оце́нка

тәкъдимне һәрьяклап үлчәү — всесторо́нне обду́мывать предложе́ние

һәр сүзне үлчәп сөйләү — говори́ть взве́шивая ка́ждое сло́во

4) прики́дывать/прики́нуть, смеря́ть/сме́рить (взглядом, глазами, взором)

күзләре белән үлчәү — сме́рить взгля́дом

тауның биеклеген караш белән үлчәп алу — взгля́дом прики́нуть высоту́ горы́

•

- үлчәп алу

- үлчәп бирү
- үлчәп кую
- үлчәп карау
- үлчәп чыгу II 1. сущ.

1) весы́ || весово́й

үлчәү гере — весова́я ги́ря

кул үлчәве — ручны́е весы́

көянтәле үлчәү — коромы́словые весы́

2) вес; ме́ра (единица измерения)

тере үлчәү — живо́й вес

3) ме́ра, ме́рка (ёмкость для измерения сыпучих тел)

җиде үлчәү солы — семь мер овса́

4) ме́рка, разме́р

нинди үлчәү туфли кирәк? — како́й разме́р ту́фель ну́жен?

үлчәү белән күлмәк тегү — шить пла́тье по ме́рке

барлык кешене бер үлчәү белән үлчәү — подходи́ть ко всем с одно́й ме́ркой

5)

а) ме́ра, ме́рка, мери́ло

озынлык үлчәве — ме́ра длины́

бәяләр үлчәве — мери́ло сто́имости

б) перен. ме́ра

кешеләрнең яхшылыгын нинди үлчәү белән үлчәргә? — како́ю ме́рою изме́рить доброту́ люде́й?

2. прил.

измери́тельный

үлчәү тасмасы — измери́тельная ле́нта, метро́вка

үлчәү әсбабы — мери́тельный прибо́р

- үлчәве җитмәү

- үлчәвен җиткермәү
- үлчәвен тутырмау

••

үлчәве җитми (тулмый) — ненорма́льный, полоу́мный; тро́нутый, чо́кнутый

үлчәүгә сыймаслык (сыймый торган) — выходя́щий за ра́мки прили́чия